De grondeigenaar

Ik had een tweetal scans van een kaartje en een stukje uit een archief waarin staat dat de grondeigenaar van Windlust tussen 1811 en 1832 Hermanis of Hermanus Mulder uit Klaaswaal is. 

Waar komt dit vandaan? Waar kan ik dit opzoeken? Net als ik van plan ben om het aan Ab te vragen, spreek ik Jesse (van de molen van Puttershoek) en die zegt: O, kijk even op de beeldbank van Rijksdienst voor het cultureel erfgoed, kadastrale kaarten, Westmaas, minututplannen, dat soort dingen. 

Toen Napoleon in 1806 zijn broer Lodewijk Napoleaon koning van Nederland maakte en in 1810 Nederland uiteindelijk tot vazalstaat van Frankrijk maakte, zijn er tal van administratieve hervormingen doorgevoerd. https://www.canonvannederland.nl/nl/napoleon

Zo werd ook het hele land opgemeten en in kadastrale kaarten vastgelegd. Voor belastingen natuurlijk. Bij het kadaster.nl staat het volgende: 

 

1800-1850: van Napoleon tot 54 vestigingen

1801

Start landelijke driehoeksmeting door baron Krayenhoff als basis voor eerste topografische kaart van de toenmalige Bataafse Republiek.

1811

Keizer Napoleon besluit dat Nederland een kadaster moet krijgen. Kadastrering begint. Eerste landelijke openbare registers.

1813

Val Napoleon, kadastrering stokt.

1816

Hervatting kadastrering onder Koning Willem I.

1823

Het Topographisch Bureau van het Ministerie van Oorlog levert de ‘Choro-topographische kaart’ op, de kaart waar Krayenhoff rond 1800 aan is begonnen. Hij heeft een schaal van ‘800 Rijnlandse roeden op de duim’ (1:115.200) en is de eerste landsdekkende topografische kaart.

1832

Kadaster van start in 54 vestigingen (1 oktober 1832).

1838

Invoering burgerlijk wetboek: inschrijving overdrachts- en hypotheekakten verplicht. Nieuwe registers van in- en overschrijving onroerende goederen.

Bij beeldbank.cultureelerfgoed.nl vind ik inderdaad het Minuutplan (min08227) en Verzamelplan (min08227vk1) en de Oorspronkelijke aanwijzende tafel (oat08227). 

Ik heb alleen nog niet ontdekt hoe ik dat kan downloaden of aanvragen. 

Enfin in het register, de OAT, staan de grondeigenaren van 1811-1832 genoteerd. 

De komende week wordt een week van zoeken in de registers. 

Naar het archief in Dordrecht

Dit is een week van vruchteloos zoeken op internet. Waar moet je zoeken om een relatie tussen een persoon en een molen te vinden?

genealogie.voorouder.nl

nationaalarchief.nl/onderzoeken/archief

www.gahetna.nl

gw.geneanet.org

regionaalarchiefdordrecht.nl

cultureelerfgoed.nl

molenshoekschewaard.nl

www.archieven.nl

Pffff, iedereen verwijst naar van alles. Met aanwijzingen hoe te zoeken, die je alleen verder helpen als je weet waar je naar moet zoeken. Met aktes die je via de mail moet aanvragen om in een studiezaal door te pluizen, als je weet welke akte je moet hebben. Met indexen en registers met aktenummers, maar geen idee hoe je kunt weten om wie het gaat. 

Dus ga ik op de bonnefooi naar het archief in Dordrecht, in de hoop dat ze me handvatten kunnen geven, waar ik zou kunnen zoeken. Helaas kom ik daar niet verder dan dat ik in het bevolkingsregister nr 1008 op hun site zou kunnen kijken. Burgerlijke stand en bevolking Westmaas 1818-1932. 

Wow, je kunt de scans bekijken op de computer, maar er zijn honderden en honderden bladzijden. Dit gaat nog een tijdje duren. Ik heb Bastiaan al gevonden. Nu nog verder.

De molenbouwer

Ik heb in mijn kast gezocht en nog een map met een paar schriftjes gevonden van ruim 30 jaar geleden, toen ik stamboomonderzoek deed. Maar ik moet er nog meer hebben...

Mijn idee was om te kijken of Jacob, broer van Leendert naar Amerika verhuisd was. Er is daar verre familie. Maar ik kon niets vinden in mijn schriftjes, mijn volgekladderde behangrollen en op google.

Toen zag ik een boekje in de map over internet zoektochten en las daar over Centraal Bureau voor de Genealogie. Natuurlijk!

Veel zoeken, veel kijken, als een kip zonder kop, allerlei namen, leuk, maar je hebt er niets aan en je kunt er niets mee...

Nu even concentreren en gericht gaan zoeken. 

Ik begin met de molenbouwer: Dirk David van Dijk, uit Piershil, gestorven op 83-jarige leeftijd op 27 juli 1905 in Haarlemmermeer. Dit blijkt verrassend makkelijk. Als je dan kijkt naar Burgerlijke Stand en Bevolkingsregisters, dan vallen er meerdere dingen op zijn plaats. 

Dirk David van Dijk is op 2 oktober 1846 getrouwd met Willemijntje Andeweg. Dit is haar 3e huwelijk. Dus kan ik beter eerst naar Willemijntje zoeken:

Willemijntje Andeweg is op 16 januari 1805 in Strijen geboren (BR Haarlemmermeer 1855, blad 117). Vader is Leendert Andeweg, Moeder is Teuntje Visser. Zij trouwt op 19-jarige leeftijd op 24-4-1824 in Strijen (BS akte 7) met 

Wilhelmus Hooghwerff, 23 jaar, geboren 1801 te Strijen.

Zij krijgen 3 kinderen: 

- Aart Hooghwerff en een 

- Doodgeboren zoon op 9-10-1824 te Strijen (BS 75 + 76), en 

- Teuntje Hooghwerff geboren op 18-4-1826 te Strijen (BS akte 51) en overleden op 12-5-1827 te Strijen (BS akte 22)

Daarna trouwt Willemijntje op 25-jarige leeftijd met de 29-jarige 

Willem van der Stam (geb. 2-11-1800 te Piershil). Willem is dan weduwnaar van Gerbij Jacoba van der Meulen (geb.1802 Hellevoetsluis,  getrouwd 6-11-1825 te Piershil, akte 8). Willem en Gerbij krijgen een dochter Neeltje van der Stam (geb 15-3-1826 te Piershil, akte 11, overl 14-11-1826, Piershil akte 39) en een doodgeboren zoon op 6-5-1826, (Piershil akte 9). Gerbij sterft 2 dagen na haar doodgeboren zoon, op 8-5-1828 te Piershil (akte 11).

Willemijntje en Willem trouwen op 16-4-1830 te Piershil (BS akte 2). Zij krijgen 3 kinderen:

- Teuntje van der Stam, geb. 7-11-1830 Piershil (akte 17), getrouwd 29-8-1857 te Piershil (akte 10) met Aart Simons, geb. 1836 Zuid-Beijerland

- Neeltje van der Stam, geb. 28-9-1832 Piershil (akte 21), getrouwd 6-5-1853 te Piershil (akte 4) met Pieter de Koning, geb 1828 Oud-Beijerland

- Lena van der Stam, geb. 13-8-1834 te Piershil (akte 14), getrouwd 6-11-1856 te Piershil (akte 6) met Bernardus Buurman geb 1830 Puttershoek

Willem overlijdt op 12-5-1836 te Piershil (akte 10) op 36 jarige leeftijd.

En daar kwam ook ineens de eerste molenaar van de molen tevoorschijn. Gewoon de (stief)schoonzoon van Dirk David van Dijk.

Tien jaar later trouwt Willemijntje op 41 jarige leeftijd met

Dirk David van Dijk/Deijk, dan 24 jaar. Dirk David is op 9-10-1821 geboren in Benthuizen (BR 1855 Haarlemmermeer). In 1845 bouwt hij in Piershil de molen Simonia (Wikipedia), vervolgens vele andere molens in de buurt en in 1857 de molen Landzicht in Zuid-Beijerland (Wikipedia). 

Volgens het Bevolkingsregister van 1855-? van Haarlemmermeer zijn Dirk David van Dijk en Willemijntje op 1 aug(?) 1857 vanuit Piershil naar Haarlemmermeer verhuisd en staat Dirk David nog vermeld als molenmaker.

Volgens het bevolkingsregister van 1860 - 1880 is Dirk David dan korenmolenaar. Hij woont dan nog steeds met Willemijntje in Sectie GG kavel nr 15.

Op 9 junij 1869 is zijn vader Cornelis bij hen komen wonen. Deze is op 22-2-1873 overleden.

Ook woont vanaf 1 december 1861 zijn kleinzoon Willem de Koning bij hem en van 1 december 1861 tot 28 december 1877 zijn kleindochter Willemijntje Buurman/Ruurman. Kleinzoon Willem is dan molenaarsleerling.

In het bevolkingsregister van 1880 staat er ook nog een zuster (die weduwe is) bij Dirk David en Willemijntje ingeschreven. 

Willemijntje overlijdt op 23-2-1890 in Haarlemmermeer (BS akte 70). Getuigen zijn Pieter de Koning, 62 jaar, stalhouder, schoonzoon en Bernardus Buurman/Ruurman, 59 jaar, landbouwer, schoonzoon.

Dirk David van Dijk overlijdt op 27-7-1905 te Haarlemmermeer (BS akte 180). Getuigen zijn Richard Krabbendam, 54 jaar, zadelmaker, bekende en Willem de Koning, 51 jaar, korenmolenaar, bekende (kleinzoon?).

Nog meer brieven

Hallo Ab,

Nou ik heb vannacht heerlijk liggen dromen van Bastiaan en Leendert en molens en zo. 

Het is duidelijk dat ik meer over Bastiaan te weten moet komen. Ik dacht eerst dat Leendert uitgekozen was omdat zijn vader of grootvader schepen was geweest, maar dat was zijn betovergrootvader en die was al lang dood. 

Ik heb gisteren geprobeerd om digitaal in notariële akten en rechtspraak archieven te komen, maar bij het Archief in Dordrecht gaat dit maar tot +/- 1810. Bovendien moet je precies weten wat je aan wilt vragen om in te zien, want ze zijn óf niet in te kijken op de computer, óf zo slecht leesbaar dat je er nog niets aan hebt. De studieruimte in het Streekmuseum is tot 1 september gesloten voor publiek. Ik weet dat daar ook gegevens van het gaardersarchief op kaart gezet zijn. Misschien is het daar over een paar maanden mogelijk om er meer over te vinden. 

Ik meen me te herinneren dat er eerder een poldermolen geweest is langs de Munnikenweg. Zou het zo kunnen zijn dat Bastiaan de grond van die molen heeft gekregen/ kunnen kopen in ruil voor financiële hulp voor de bouw van de nieuwe molen? Ik verzin maar wat hoor. 

Ik ben zeer vereerd dat ik je eerste versie van je verhaal mag lezen. Dat ga ik vandaag doen.

Groeten, Petra

Hoi Petra,

Ben erg benieuwd wat je van de 1e opzet vindt. Graag ongezouten kritiek, kan alleen maar positief werken.

Vraagje: Kijk/zoek je wel eens op www.delpher.nl?  Ken je vast wel

Op die site heb ik heel veel kunnen vinden over familiezaken m.b.t. stamboomonderzoek omdat vroeger alles over iedereen in de krant kwam (zou nou niet meer denkbaar zijn met de privacywetgeving).

O.a. onderstaande advertentie opgepikt, maar betreft helaas wel een andere Leendert.

Groeten,

Ab.

Delpher kende ik niet, dus ik ben weer een halve dag aan het zoeken geweest, maar nog niets bruikbaars gevonden.

Brief ontvangen van Ab

Hoi Petra,

Wat leuk dat je er nog mee bezig bent. Altijd weer spannend of je wat kan ontdekken wat je nog niet wist.

Wij waren ook al op Leendert Kleinendorst uitgekomen, zeker omdat hij op een dag na zo oud was als op de steen wordt aangegeven.

Maarrrrrr. dat is helaas nog steeds geen bewijs. We denken  dat er Kleinendorst op de steen gestaan zou kunnen hebben, ook dat is nog steeds een beetje vaag.

De grote vraag is natuurlijk: Wat zou de reden geweest kunnen zijn dat Leendert de 1e steen heeft mogen leggen. zeker omdat hij uit een gezin van 7 kinderen komt. Zijn vader was bouwman (landbouwer) en hij is dat later ook geworden. Wat was de relatie tussen de bouwer van de molen (Dirk David van Dijk uit Piershil), de moleneigenaar of de 1e molenaar (de Koning) een dat joggie van Leendert??? Heeft zijn vader geld in de bouw van de molen gestopt, werd vroeger wel meer gedaan.

In het museum staat een oude kar met een zak met vulsel (Tarwe) er in waarop "L. Kleinendorst" staat. Wellicht is die zak vroeger van hem geweest.

Wat betreft de zoon van van der Sluis die niet helemaal normaal was het volgende:: Het verhaal gaat dat hij wegens zijn verminderde kunnen het bedrijf van zijn vader niet kon/mocht overnemen. Uit nijd zou hij de naam uit de steen hebben gehakt om er zijn eigen naam in te zetten. Aan dit laatste is hij niet toegekomen. Dit verhaal vertelde Henrie den Hartigh (van "In zoete mijmerij) "mij, en die had het verhaal weer van zijn veder.

Overigens heeft die van der Sluis nog mer gekke dingen gedaan. Kun je lezen in het verhaal over Windlust wat ik aan het schrijven ben. Bij deze stuur ik je een eerste versie met de nodige fouten en gebreken, maar daar moet je maar overheen lezen. Het is in ieder geval nog lang niet geschikt voor enige publicatie. Dus je krijgt dit in vertrouwen.

Eigenlijk moeten we het forensisch instituut naar de steen laten kijken. Heb ze al een keer gebeld, maar die komen allen als er een misdaad in het spel zou kunnen zijn. Op mijn zeggen dat de steen verminkt was en dit ook best een misdaad genoemd kan worden bleek het om persoonlijke misdaden te gaan. Wellicht komt er nog eens iemand voorbij die relaties heeft met zo'n onderzoeksbureau.

Ik zal voor zover relevant de gegevens van je in het verhaal over Windlust verwerken.

Groeten, ook aan Henk,

Ab.

Het verhaal heb ik in vertrouwen gekregen, dus nog niet hier te zien.

Brief naar Ab Mulder, de molenaar

Hallo Ab,

Onze zelfisolatie doet soms wonderen. Ik heb eens wat opgeruimd, kwam weer wat tegen, heb nog even verder gezocht en kom toch het volgend voor wat betreft de naam die in de steen boven de deur van de molen zou kunnen zitten.

Als het een Kleinendorst is, dan zou het Leendert Kleinendorst moeten zijn. Leendert is op 4 november 1848 geboren in Westmaas, dus bij de eerste-steen-legging op 5 september 1853 is hij 4 jaar en 10 maanden oud. Hij is 21-11-1884 getrouwd in Westmaas met Aagje Monster. Hij was 36 jaar bij zijn huwelijk en zij 20 jaar. Ik heb niet kunnen vinden of hij eerder getrouwd is geweest en ook niet of ze kinderen hebben gekregen. Leendert is op 5-6-1921 overleden in Westmaas op 72-jarige leeftijd. Mocht Leendert de eerste-steen-legger zijn, dan is het toch verrassend, want hij was het derde kind uit een serie van 7.

Jacob is geboren in 1846 en later getrouwd met Magcheltje Rozendaal, heeft een dochter gekregen die jong gestorven is. Is hij geëmigreerd? Magcheltje heeft een melding dat ze voor 1904 in Grand Rapids is overleden. Jacob wordt ook wel Kleijnendorst genoemd. (genealogie-online Jacob Bastiaanse Kleijnendorst)

Lena is geboren in 1847

Leendert is geboren in 1848, getrouwd met Aagje Monster

Arij of Arie is geboren in 1850, later getrouwd met Geertrui van der Linden en later ook eigenaar van de boerderij op Westmaas, Munnikenweg 3, geworden.

Pieter is geboren in 1852

Pietertje is geboren in 1853

Jan is geboren in 1855

De ouders van dit gezin zijn Vader Bastiaan Kleinendorst, geboren 30-11-1821 te Westmaas en Moeder Dirksje de Jong. Zij zijn getrouwd op 4-12-1845 te Westmaas en woonden bij de geboorte van Leendert in huis nr 43. Waar dat is, dat weet ik nog niet. 

Kind nr 4 Arij of Arie is met Geertrui van der Linden getrouwd op 19-11-1874, heeft een berg kinderen gekregen (Aaltje 1875, Dirk Bastiaan 1876, Aaltje 1877, Dirksje Bastiaantje 1879, Hermina 1880, Pietje Cornelia en Dirk Bastiaan 1882, Bastiaan Dirk 1884, Hendrik 1885, Pietje Cornelia 1887, Leendert 1890), waarvan Aaltje later met Teunis de Jong is getrouwd en de boerderij heeft overgenomen van vader Arie. (de zoete mijmerij p. 199).

In het kort even de stamboom van de Westmaasse/Strijense tak van Kleinendorst / Kleijnendorst / Cleynendorst. Het meeste gevonden bij het Streekmuseum.

Cornelis Jans de Jonge Dorst geboren +/- 1560                                      -     NN

Jacob Cornelis Cleynendorst geboren +/- 1595 St Anthonie Polder       -     Lijsbeth Jans / Cornelis

Dierick Jacobs Kleijnendorst overleden voor 1660                                 -     NN

Jacob Dirkse Kleinendorst getrouwd 6-7-1681                                       -     Aagje Jacobs Noteboom

Jacob Kleinendorst ondertrouw 10-12-1710                                            -     Lena Ariensdr Corendijker

Jacob Kleinendorst gedoopt 29-3-1711 Westmaas getrouwd 20-5-1742 -     Johanna Pierneeff   Zij kopen in 1744 de boerenhofstede. Hij is Schepen van Westmaas. Eerder getrouwd met Ariaantje Valkenburgh

Jacob Kleinendorst geboren 23-11-1748 getrouwd in 1788                     -     Pieternella Spaan

Jacob Kleinendorst geb 17-7-1791 Mijnsheerenland getr 13-4-1817      -     Pietertje Gijsbertsdr de Quartel

Bastiaan Kleinendorst geb 30-11-1821 getrouwd 18-12-1845                 -     Dirksje de Jong

Leendert Kleinendorst geboren 4-11-1848 getrouwd 21-11-1884            -     Aagje Monster

Ik heb nog ergens genoteerd staan dat in de jaren 1930 de zoon van molenaar v.d. Sluis gek was geworden en de naam had uitgehakt. In datzelfde boek van de Zoete mijmerij staat dat de vrouw van de 2e molenaar, Dirkje van der Jagt  een kind is van Pieter van der Jagt en Maria van der Sluis. Ik heb echter geen familieband kunnen ontdekken tussen haar en haar opvolger Adrianus van der Sluis. Misschien verre familie, maar geen tante en neef. Adrianus Leendertz van der Sluis heeft buiten zijn zoon Cornelis minstens nog 3 andere kinderen gekregen, maar van Cornelis (de vader van de geesteszieke Adrianus) kan ik ook al niets vinden.

Kortom, ik heb geen idee waarom Adrianus de naam heeft uitgehakt. Misschien is hij op school gepest door een Kleinendorst. Dan zou ik verder moeten zoeken naar begin 1900.

Ik ben trouwens alleen maar héél ver weg familie van de Kleinendorsten uit Westmaas.De eerste 2 voorvaderen zijn hetzelfde, daarna stam ik af van een broer van Dierick: Cornelis Jacobs geb. +/- 1618.

Het spijt me dat ik je niet verder kan helpen. Het was leuk om er eens een dag mee bezig te zijn.

Groeten, Petra

Bastiaan Kleinendorst en Dirksje de Jong huwelijksakte

Bastiaan Kleinendorst Geboorte akte

Bastiaan Kleinendorst Geboorteregister Westmaas

Leendert Kleinendorst en Aagje Monster huwelijksakte

Leendert Kleinendorst overlijdensakte

Een eerste steen

Windlust, foto van facebook

Korenmolen Windlust in Westmaas. Boven de deur zit een eenvoudige steen ingemetseld met daarop de tekst: "Den eersten steen gelegd door ........ (onleesbaar gemaakt) oud 4 jaren en 10 maanden Den 5den September 1853.

De molenaar, Ab, had me gebeld, misschien wel een jaar geleden, met de vraag of ik dat kon uitzoeken, want ze dachten dat daar Kleinendorst moest staan. En ik had tenslotte wel eens stamboomonderzoek gedaan....

Ach, toen ben ik eens naar het archief in Dordrecht geweest, wat onderzoek gedaan, wat kopieën gekregen en vervolgens de boel ergens opgeruimd.

En nu, in tijden van zelfisolatie ben ik er weer in gedoken.

De eerste stap was makkelijk: de geboorteakte van Leendert weer opzoeken. 

N° 25 Acte van Geboorte van Leendert Kleinendorst

In het jaar een duizend acht honderd acht en veertig, den zesden der maand November is voor Ons, Ambtenaar van de Burgerlijken Stand der Gemeente Westmaas en Group, verschenen: Bastiaan Kleinendorst ou zes en tweintig jaren, bouwman wonende te Westmaas, in het huis, nommer drie en veertig welke ons heeft verklaard, dat zijne huisvrouw Dirksje de Jong, zonder beroep, wonende mede aldaar, op de vierden dezer maand, November des voormiddags ten negen ure, ten zijnen huize bevallen is van een kind, van het mannelijk geslacht, aan hetwelk gegeven wordt de voornaam Leendert.

Van welke verklaring wij deze Akte hebben opgemaakt, in tegenwoordigheid van Hendrik de Jong Hendrikszoon oud zes en dertig jaren, arbeider en van Cornelis van der Hoek, oud drie en twintig jaren, tapper wonende beide in deze Gemeente, en na voorlezing door Ons, benevens den comparant en de getuigen onderteekend.

B Kleinendorst

H De Jong

C Van Der Hoek

L Rozendaal

Leendert, geboren op 4 november 1848, is op 5 september 1853 inderdaad 4 jaar en 10 maanden oud.

Maar dat had de molenaar ook al bedacht....

Wordt vervolgd...